آکنه معمولی (Acne vulgaris) که مردم آن را با عنوان جوش‌های ناشی از غرور جوانی می‌شناسند یکی از شایع‌ترین بیماری مزمن و التهابی پوستی است و شایع‌ترین علت مراجعه بیماران به پزشکان پوست و مو میباشد.
آکنه زمانی رخ می‌دهد که چربی تولید شده توسط غدد چربی پوست و سلول‌های پوست در فولیکول مو انباشته شده و باعث انسداد می‌شوند. آکنه معمولاً هم‌زمان با بلوغ جنسی شروع می‌شود.
جوش های سر سفید، جوش های سر سیاه، کیست ها و ندول ها انواع آکنه هستند.
آکنه می‌تواند پوست صورت، بالای قفسه سینه و قسمت پشتی بدن را تحت تأثیر قرار دهد.
حداقل 85 درصد افراد در سنین 12 تا 24 سال با بروز آکنه مواجه می‌شوند.
اگرچه آکنه در بزرگسالی کمتر رایج می‌شود، اما تقریباً در نیمی از افراد مبتلا تا دهه بیست و سی سالگی باقی می‌ماند و گروه کوچکتری همچنان در چهل سالگی با مشکلاتی مواجه هستند.
علل بروز آکنه:
بلوغ جنسی
بلوغ جنسی مهم‌ترین عامل آغازکننده آکنه است و علت آن هم افزایش هورمون آندروژن میباشد. ثابت شده‌است که هورمون آندروژن یا هورمن مردانه باعث افزایش تولید چربی و همچنین افزایش روند شاخی شدن پوست می‌شود.
ژنتیک
بروز آکنه به میزان بالایی به ژنتیک بستگی دارد، ژنتیک می‌تواند ۸۱٪ از تغییرات مربوط به آکنه در جمعیت‌ها را توجیه کند.
هورمون‌ها
تغییرات هورمونی مانند آنچه در هنگام بلوغ جنسی و قاعدگی رخ می‌دهد، می‌توانند باعث تشدید شکل‌گیری آکنه شوند. در هنگام بلوغ جنسی، افزایش هورمون‌های جنسی (آندروژن) باعث می‌شود غدد چربی پوست بزرگ‌تر شوند و چربی (سبوم) بیشتری تولید کنند.
باکتری ها
ﭘﺮﻭﭘﻴﻮﻧﻲ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻡ ﺁﻛﻨﻪ (P. acnes) نام باکتری هایی است که روی پوست زندگی می‌کنند و به عفونت جوش ها کمک می‌کنندو باعث تشدید بروز آکنه می‌شوند
رژیم غذایی
رژیم‌های غذایی حاوی بار قندخونی بالا، تأثیر متفاوتی بر شدت آکنه دارند.
استرس
در خصوص اینکه آیا استرس باعث بروز آکنه یا بدتر شدن آن می‌شود، مطالعات باکیفیت اندکی صورت گرفته‌است
سایر علت‌ها
- برخی از داروهایی که حاوی آندروژن و لیتیوم هستند
- مواد آرایشی روغنی
انواع آکنه
جوش ها از نظر اندازه، رنگ و میزان درد متفاوت هستند. جوش ها ممکن است در قالب های زیر باشند:
- جوش های سر سفید: این ها زیر پوست باقی مانده و کوچک هستند.
- جوش های سرسیاه: آن ها به وضوح قابل مشاهده هستند، سیاه هستند و در سطح پوست دیده می‌شوند.
- پاپول ها: برجستگی های كوچك و معمولاً صورتی رنگ، که در سطح پوست قابل رؤیت هستند.
- پوسچول: این ها به وضوح در سطح پوست قابل مشاهده هستند. قاعده آن ها قرمز رنگ بوده و در بخش بالایی خود چرک دارند.
- ندول ها: به وضوح در سطح پوست قابل مشاهده هستند. آن ها جوش های بزرگ، سفت و دردناکی هستند که در اعماق پوست قرار دارند.
- کیست ها: آن ها به وضوح در سطح پوست قابل مشاهده هستند. آن ها دردناک بوده و پر از چرک هستند. کیست ها می‌توانند منجر به ایجاد اسکار شوند.
تشخیص آکنه
تشخیص آکنه، یک تشخیص کلینیکی است؛ یعنی پزشک با معاینه بیمار شاکی از عارضه پوستی و با مشاهده نوع ضایعات، ضمن تشخیص بیماری، شدت آن را نیز تشخیص می‌دهد تا پروتکل درمانی لازم را برنامه‌ریزی کند. تشخیص بیماری آکنه برای پزشکان راحت است. اگر یک پزشک صورت بیمار را معاینه می‌کند، بیشتر از هر چیز قصد ارزیابی شدت بیماری را دارد تا بخواهد بیماری آکنه را تشخیص دهد.
چگونه می‌توان از بروز آکنه پیشگیری کرد؟
بروز آکنه کاملاً تحت کنترل فرد نیست. با این وجود، چندین نکته کلیدی وجود دارد که برای کمک به پیشگیری از بروز آکنه توصیه می‌شود:
- هرگز با آرایش به رختخواب نروید.
- برچسب ها را چک کنید: هنگام خرید محصولات آرایشی و مراقبت از پوست، همیشه به دنبال عبارت non-comedogenic (غیر کومدون زا) و oil-free (بدون روغن) باشید.
- از مصرف روغن های صورت و محصولات موهای حاوی روغن خودداری کنید.
درمان آکنه:
دارویی
- موضعی:
1. استفاده از محصولات آنتی‌آکنه‌های مخصوص برای جوش‌های چرکی و چرب.
2. رتینوئیدهای موضعی مثل: ترتینوئین (رتین-آ)- آداپالن - تازاروتن؛
3. آنتی‌بیوتیک های موضعی
4. بنزوئیل پروکسید.
- سیستمیک:
1. آنتی‌بیوتیک های خوراکی
2. بعضی از هورمون‌ها؛
3. ایزوترتینوئین (آکوتان) خوراکی
درمان غیر دارویی:
. پیلینگ سطحی با استفاده از گلیکولیک اسید و سالیسیلیک اسید؛
· استفاده از فوتوتراپی با نور قرمز، نور آبی یا بعضی از انواع لیزرها
